Пешгирии экстремизм ва терроризм дар байни ҷавонон
Экстремизм ва терроризм имрўз яке аз падидањои хатарноки њаёти иљтимої буда, фаъолияти муътадили љомеаи моро ноором намуда, ба рўзгори шањрвандон тањдид менамояд. Экстремизм ва терроризм дар минтақаҳои худ гуногунанд. Фаъолияти ифротгароӣ метавонад нисбат ба субъектҳои тамоман гуногун: мақомот, шахсони мансабдор, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, низоми иҷтимоӣ ё гурӯҳҳои иҷтимоӣ, ҷамъиятҳои динӣ ё шахсиятҳои динӣ, халқҳо, миллатҳо амалӣ карда шавад. Аз ин ҷост, ки шаклҳои гуногуни ифротгароӣ вуҷуд дорад. Аз ин рӯ, шумо, ҷавонони азиз, бояд бидонед, ки даъватҳои шаҳрвандони алоҳида барои пайвастан ба як ҳаракати ғайрирасмӣ таҳти шиорҳои муборизаи ҷавонон алайҳи ҳама гуна зуҳурот то чӣ андоза хатарнок буда метавонанд.
Баръакси гурўҳҳои оддии наврасоне, ки авбошӣ ё вайронкорӣ мекунанд, чун қоида, бо мақсади «хушнудӣ» гурӯҳҳои ғайрирасмии ифротӣ амалҳои ғайриқонунии худро дар асоси идеологияи муайяне анҷом медиҳанд, ки ҳадафи асосии он метавонад инҳо бошад: барои рафъи тамоми мушкилоти сиёсию иќтисодии кишвар бояд давлати «соф миллї» таъсис дода шавад, зеро ин, ба андешаи онњо, кафолати зидди њар гуна тањдид мешавад.
Фарқ кардани мафҳуми «ватанпарастӣ» аз ғояҳое, ки аз ҷониби шахсони алоҳида бо таҷовузи ошкор таҳмил карда мешаванд, муҳим аст. Рафтори тоқатфарсоро риоя намуда, нисбат ба одамони эътиқод, миллат ва ақидаҳои сиёсии гуногун таҳаммулпазир будан лозим аст.
Қонунгузории амалкунанда бо мақсади ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, асосҳои сохти конститутсионӣ, таъмини якпорчагӣ ва амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон заминаҳои ҳуқуқӣ ва ташкилии муқовимат ба фаъолияти ифротгароиро муайян намуда, масъулияти онро барои амалӣ гардондани онҳо муқаррар менамояд.
Мутобиқи ҳуҷҷатҳои расмии давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонфаъолияти ифротӣ, аз ҷумла, таблиғ ва намоиши оммавии лавозимот ё рамзҳои фашистӣ, асбобу анҷом ё рамзҳоеро дар бар мегирад, ки ба таври печида ба фашистӣ шабоҳат доранд, атрибутҳо ё рамзҳо, ё атрибутҳо ё рамзҳои созмонҳои экстремистӣ намоиш дода мешаванд.
Кодекси ҷинояти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таблиғот ва намоиши оммавии асбобу анҷоми фашистӣ ё рамзҳо ё намоиши оммавии асбобу анҷом ё рамзҳои ташкилотҳои экстремистӣ ҷавобгарӣ пешбинӣ мекунад.
Мутобиқи Кодекси ҷиноятии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад протоколҳои ҳуқуқвайронкунии маъмуриро барои таблиғот ва намоиши оммавии ашё ё аломатҳои фашистӣ тартиб диҳад ба зиммаи мақомоти корҳои дохилӣ гузошта шудааст.
Дар баробари ин, прокуратура мувофиқи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин ҳуқуқ дорад аз рӯи таркиби зикршуда парвандаи ҳуқуқвайронкунии маъмуриро оғоз кунад.
Дар сурати ошкор намудани фактҳои дар ҷойҳои ҷамъиятӣ истифода бурдани асбобу анҷом ва аломатҳои фашистӣ, фуруши маҳсулоти дороӣ асбобу анҷоми фашистӣ ва рамзҳо бо мақсади рафъи содир намудани ҳуқуқвайронкуниҳо, инчунин пешгирии минбаъдаи онҳо бояд органҳои милиция ва органҳои прокуратура чораҳои зарурӣ меандешанд.
Чӣ тавр набояд қурбонӣ шавад!
Наврасон тавассути интернет ба созмонҳои ифротӣ ва террористӣ ҷалб карда мешаванд. Сабабҳои маъруфияти интернет аз ҷониби ҷинояткорон дастрасии осон ба аудитория, таъмини алоқаи беном, паҳнкунии глобалӣ, суръати баланди интиқоли иттилоот, арзон ва осонии истифода, имконоти чандрасонаӣ мебошад.Осонтарин одамоне, ки ба кор ҷалб мешаванд, одамони муҷаррад мебошанд, ки нисфи дигари худро меҷӯянд; одамоне, ки стресс ё депрессия доранд; одамоне, ки нисбат ба ҷомеаи гирду атроф ё наздикон норозигӣ, нофаҳмӣ аз ҷониби онҳо эҳсос мекунанд; одамоне, ки дар ҷустуҷӯи оромии рӯҳӣ ҳастанд; одамоне, ки ба намудҳои гуногуни табъиз дучор мешаванд.
Чӣ бояд кард, то зери таъсири ифротгароён наафтанд!
Пеш аз ҳама, бо истифода аз танзимоти мувофиқ дастрасӣ ба аксҳо, постҳо ва маводи дигарро танҳо ба доираи дӯстоне, ки шумо хуб медонед, маҳдуд кунед!
Ба гурӯҳҳои аҷибу шубҳанок ҳамроҳ нашавед! Дар гурӯҳҳо ва форумҳои ҷамъиятӣ аз ҳад зиёд ошкоро нагӯед, эҳтиёт бошед!
Барои муҳокимаи ҳикояҳои шахсӣ, тахаллусро истифода баред ё ба шахси сеюм нависед: "Ман мехоҳам машварат кунам, бо як дӯсти ман чунин ҳолат буд ..."
Эҳтиёт бошед, вақте ки дӯсти нав дари шуморо тақ-тақ мекунад! Ҳамаро дӯсти худ қабул накунед! Бифаҳмед, ки ӯ кист ва шумо ӯро аз куҷо медонед!
Агар шумо аз рақами ношинос паёме бо мазмуни нофаҳмо гиред, ба он ҷавоб надиҳед!
Огоҳ бошед ва бифаҳмед, ки ҳоло бо шумо чӣ рӯй дода истодааст. Маҳорати нозирро инкишоф диҳед, саволҳо диҳед: "Чаро шумо инро ба ман мегӯед?", "Ин барои чӣ ба шумо лозим аст?"
Ба ваъдаҳои оддӣ ва равшан бовар накунед.
Ҳадафи умумиинсонӣ дар ҳаёт пайдо кунед, роҳи расидан ба он фикр кунед. Ва он гоҳ ҳеҷ як мазҳаб, як фикр ё андеша наметавонад шуморо аз роҳи пешгирифтаатон барои расидан ба нақшаҳоятон баргардонад!
Шаропов Ш.А., Аҳлиллоев Т., Раҳмонов З.П., – кормандони Иститути илмӣ – тадқиқотии илмҳои педагогии
назди Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б.Ғафуров