Фарҳанги истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ ва эмин нигоҳ доштани ҷомеа аз хатарҳои ҷаҳонӣ

То имрӯз шабакаи иҷтимоии низоми интернет вартаи маънавию ахлоқиро ба вуҷуд овардааст, ки шумораи сахифахои «ғайрирасмӣ» бештар аз чанд миллион буда, аз шумораи инсоният зиёд аст. Ҷангхое, ки ҳоло ба амал меоянд, на дар майдони ҷанг, балки дар майдончаи тайёрии идеологй мебошанд. Аз ин лиҳоз, як фоҷиаи бузургест, ки ҷавонон вақти зиёдро дар интернет беҳуда сарф мекунанд. Зеро дар раванди ҷаҳонишавӣ доираи таъсири идеологӣ хеле васеъ ва беҳамто паҳн гардид.

Инсон аз имтиҳони замон ба андешаи мустақили худ гузашт арзишњои њаётї ва миллї, љањонбинии дар заминаи солим ташаккулёфта ва иродаи ќавї надошта бошад ба таҳдидҳои гуногуни маънавй, таъсири гоҳо ошкору гоҳ ниҳонии онҳо афтидан аз эҳтимол дур нест.

Имрўз иттилооте, ки аз шабакаи иљтимоии системаи интернетї гирифта мешавад, дуруст, боэътимод ва дурусту безарар будани онро донистан бамаврид аст. Ҷавононе, ки фарқи неку бадро намедонанд, ҳама гуна иттилооти тавассути шабакаҳо паҳншударо ҳамчун ҳақиқат қабул мекунад ташвишовар аст. Баъзе иттилооти паҳншаванда максадҳои бадқасдонаи худ дар байни ҷавонон вайронкорӣ ва ҷиноятҳои ғайриконуниро дорад. Одамоне ҳастанд, ки ба вайрон кардани сулҳу осоиши шаҳрвандӣ ва ихтилофҳои гуногуни байни халқҳо ба воситаи иттилоот кӯшиш мекунанд.

Ҷавонон бояд ҳамеша дар хотир дошта бошанд, ки ҳаёт қимат аст, бе зарурат ба олами бепоёни интернет ворид шуда, вақти пурқиматашонро бехуда сарф мекунад. Дар ҳаёти имрӯзаи мо ҷовононе во ехӯранд, ки якрав ҳастанд ва насиҳати пиронсолон, арзишҳои ниёгонашонро ба эътибор намегиранд, маблағу вақти ёфтаи худро ба бесамар дар шабакаҳои иҷтимоӣ мегузаронанд.

Имрӯзҳо барои пешгирии чунин омилҳои номатлуб дар кишвари мо тадбирҳо андешида шуда бо онҳо барои истифодаи дурусти вақт, истифодаи дурусту мақсаднок аз тарафи мақомотҳои маҳаллӣ ва дахлдор боҷавонон вохуриҳо ва корҳои фаҳмондадиҳи гузаронида мешавад.

Тавре маълум аст, истеъмолкунандагон ва иштирокчиёни дар шабакаҳои иҷтимоии "Facebook", "Одноклассники", "Instagram", "Вотсап" "Телеграм" асосан ҷавонон мебошанд.

Имрўзҳо олами шабакањои иљтимоии системаи интернетї таваљљўњи фарзандони моро ба худ сахт ҷалб мекунад. Чунин мисолҳоро метавон дар бораи баъзе бозиҳои компютерӣ ва мобилӣ овард. Имрӯз беш аз 90% аҳолии ҷаҳон ба шабакаҳои иҷтимоӣ дастрасӣ доранд. Шумораи истифодабарандагон низ сол то сол меафзояд. Мувофики таҳлили коршиносон вақти камтарини одамон дар шабакаҳои иҷтимоӣ 3-4 соат аст. Албатта, ҷихатҳои мусбати ин протсесҳои алоқаро инкор кардан мумкин нест. Мутаассифона, бархе аз ҷавонон аз саҳифаҳои шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҳад зиёд истифода мекунанд, муносибаташон ба хониш ва меҳнат ба таври манфӣ тағйир меёбад, бепарвои нисбат ба ҳаёт меафзояд.

Ба фикрам, барои хаёл як мисол овардан кифоя аст. Барои ичрои супориши супурдашуда талаба бояд ба китобхона равад, китобхои заруриро ёбад ва ду-се соат дар он чо нишинад, дар дафтар хондану нависад. Дар хона тавассути интернет анҷом додани ҳамон кор бартариҳои зиёд дорад. Он донишҷӯ ба китобхона намеравад, дар онҷо вақт намегузаронад, имкон дорад, ки тавассути интернет маълумоти заруриро мутолиа кард ва онро ҳамчун маълумот қабул кунад. Мисоли дигар ин аст, ки дар гузашта агар касе мехост, ки ба азизаш нома нависад, барои навиштани нома коғазу қалам гирифта, дар он ҳарф менависад ва ба почта мебурд. Аз байн чанд руз гузашт, ки хаткашон онро ба чои зарурй бурд. Дар айни замон ин гуна чизҳо танҳо як нукта шудааст. Инсон метавонад ин корҳоро дар панҷ дақиқа бо пулти масофа тавассути интернет анҷом диҳад. Чунин мисолхоро бисьёр овардан мумкин аст. Аз ин рӯ, шумори корбарони интернет рӯз аз рӯз зиёд шуда, кишварҳои зиёде дар истифодаи интернет пеш мераванд.

Бояд мо калонсолон, падару модарон вакте ки чунин равандхоро мебинем, хомуш набошем балки ба чавонон, роҳҳои дар сари вақт наҷот ёфтан аз ин роҳгумшавиҳо ва дуруст истифода бурдани ҷараёни иттилоот дар шабакаҳои интернетиро фаҳмонида диҳем.

Барои ҷалби ҷавонон маҳфилҳое, ки барои дуруст гузарондани вақти холии ҷавонони мо ташкил ва таъмини иштироки онҳо ва мизи мудаввар бо ҷавонон, тафаккури мустакил бо гузарондани корхои фахмондадихӣ натиҷаҳои мусбат ба даст овардан мумкин аст

Корҳои таблиғии дар боло зикршударо мутахассисон дар байни калонсолон ва ҷавонони мо бифаҳмонанд, ки дар атрофи онҳо, дар ҳаёти ҳарруза олами зебое вуҷуд дорад, диккати онҳоро ба воқеият, рафтор ва мулоҳизаашон нисбат ба одамони гирду атроф зиёд кунанд ва аз фикри хатову роҳи каҷ бигарданд.

Аз ин нуктаи назар, дар давраи дигаргунихои пуршиддати чахонй шуури чавонон ва амалҳое, ки аз ақидаҳо ва таъсироти зараровар тавассути шабакаи иҷтимоии системаи интернет ворид мешаванд, пурсамар ва боэътимод муҳофизат кардан ахамияти калон додан лозим аст, ки педагогҳо, тарғиботчиёни маънавиёт аз падару модарон хоҳиш мекунанд, ки насли наврас бештар ҳушёр вабохабар бошанд.

Дар охир гуфтанием, ки имруз ҳаёти ҷамъияти мо бо тараққиёти илму техника аст, ва торафт бештар мутобиқ шуда истодааст. Аз ин рӯ, ҳар яки мо маданияти истифодабарии шабакаҳои интернетиро риоя карда, дар навбати худ онро ба дигарон омӯзонем, ки онҳо низ баҳра баранд. Аз ин рӯ, чавонон ҷахони маънавии ва унсурҳои зарарнок, ақидаҳои харобиовари бегонаро фарк карда тавонанд.

Акилов И.

муаллими кафедраи Т ва МТО