Хатари терроризм ва экстремизм ба рушди устувори иқтисодиёт
Терроризм бо миқёси пешгӯинашаванда ва оқибатҳои он ба яке аз мушкилоти асосии иҷтимоию сиёсӣ ва ахлоқӣ табдил ёфтааст, ки инсоният бо он ба асри 21 ворид шуд. Терроризм ва ифротгароӣ ба амнияти бисёр кишварҳо ва шаҳрвандони онҳо ҳарчӣ бештар таҳдид карда, талафоти бузурги сиёсӣ, иқтисодӣ ва маънавӣ мерасонад ва бо сабаби зиёд шудани шумораи қурбониён ба оммаи васеи мардум фишори равонии шадид мерасонад. Бар асоси пажӯҳишҳои теъдоде аз донишмандони давлатҳои ҷаҳон ва маълумоти марказҳои пажӯҳишии хориҷӣ, ҳаҷми умумии буҷа дар муҳити терроризм ҳамасола аз 5 то 20 миллиард долларро ташкил медиҳад. Терроризм воситаи ба даст овардани ҳадафҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ тавассути терроризм (шакли махсуси зӯроварӣ нисбати шахс, гурӯҳҳои одамон, ҷомеа, давлат, ки бо бераҳмӣ ва мақсаднокӣ хос аст), истифодаи бошууронаи зӯроварии ғайриқонунӣ аз ҷониби баъзе шахсон, гурӯҳе, ки ба ин васила барои ноил шудан ба ҳадафҳои муайяне, ки баръало ба таври қонунӣ дастнорасанд мебошад,
Воқеиятҳои солҳои охир ҷомеаи ҷаҳониро торафт бештар бовармесозад, ки ҳеҷ як кишвар наметавонад ба танҳоӣ бо терроризм мубориза барад, зеро ин падида барои рушди амният ва устувори ҷаҳон, чи дар сатҳи миллӣ, чи дар сатҳи минтақавӣ ва чи дар сатҳи ҷаҳонӣ таҳдиди рӯз то рӯз ошкор ва воқеӣ мегардад. Мо шоҳиди густариши терроризм аз террористҳои яккаву ягона ба сохторҳои бузурги террористӣ ҳастем. Дар байни мушкилоти шадиди сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ ба даст оварда аст, терроризм яке аз хатарҳои асосӣ мебошад. Дар тамоми ҷаҳон терроризм аз замонҳои қадим маълум аст. Мо терроризмро вабои асри XXI номида наметавонем. Айбдор намудан ба “ихтироъ”-и созмонҳои ифротии мусулмонӣ ин мушкилот решаҳои амиқтари байналмилалӣ дорад. Ҳар як кишвари муосири ҷаҳон метавонад дар таърихи худ намунаҳои ҳаракатҳои террористиро пайдо кунад. Таҷрибаи ҷаҳонӣ нишон медиҳад, ки терроризм дар ҳар ҷое, ки бо кадом сабабе бошад, ба мисли ноустувории сиёсӣ, бӯҳрони иқтисодӣ,бекорӣ, бесаводӣ, беадолатӣ, дурнамои зиндагӣ, бегонагӣ ва канор мондани аҳолӣ, тезу тунд гардидани нобаробарии иҷтимоӣ, паҳншавии мардикорӣ, мавҷудияти талабот ба қотилони касбӣ, паёмадҳои манфии муҳоҷират ва шаҳрнишинӣ, аз байн рафтани ҳувияти фарҳангӣ, паҳн кардани ақидаҳои хушунат ва таҳаммулнопазирӣ аз ҷониби расонаҳо, заиф шудани саломатии миллат, осеби равонии аз даст додани кишвар оварда мерасонад.
Имрӯз терроризмро метавон як навъ пардохт аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ барои ҷаҳонишавии прогрессивии муносибатҳои байналмилалӣ арзёбӣ кард. Яке аз оқибатҳои он равандҳои густурдаи муҳоҷират аст, ки метавонад ба субот ва амнияти тамоми ҷомеаи ҷаҳонӣ дар маҷмӯъ хатари ҷиддӣ эҷод кунад.
Терроризм ба як омили дарозмуддат табдил ёфтааст, ки ба рушди муносибатҳои ҳам дар Тоҷикистон ва ҳам дар як қатор давлатҳои ҳамсоя таъсири манфӣ мерасонад. Барои миллат имрӯз терроризми иттилоотӣ, иқтисодӣ, ҷиноятӣ, сепаратистӣ-миллатгароӣ ва динӣ-фундаменталистӣ хавфи асосӣ мебошад. Масъалаҳои таъмини амнияти иқтисодии миллатро ҳамчун шарти ҳатмӣ барои эҳёи он на танҳо шахсиятҳои сиёсӣ, балки табақаҳои васеи аҳолӣ низ таваҷҷӯҳи бештарро ҷалб мекунанд.
Тавре ки таҷрибаи ҷаҳонӣ нишон медиҳад, таъмини амнияти иқтисодӣ гарави Истиқлолияти кишвар, шарти суботу самаранокии ҷомеа ва ноил шудан ба комёбӣ мебошад. Аз ин рӯ, таъмини амнияти иқтисодӣ яке аз муҳимтарин авзалиятҳои миллӣ ба шумор меравад. Аз сабаби он, ки амнияти иқтисодӣ ҷузъи ҷудонашавандаи амнияти миллӣ ҳамзамон поя ва заминаи моддии он мебошад, барои муқобила бо таҳдиди террористӣ маҷмӯи тадбирҳои иқтисодӣ зарур аст.
Натиҷаҳои таҳлили хусусиятҳои ифротгароӣ ва терроризм ҳамчун таҳдид ба амнияти иқтисодӣ имкон медиҳанд, ки чунин нуктаро қайд намоем - терроризми муосир торафт бештар ҳамчун таҳдиди мустақим ба амнияти миллӣ дар маҷмӯъ ва бахусус амнияти иқтисодӣ амал мекунад.
Муаллимаи кафедраи умумидонишгоҳии информатика н.и.и., Ҳасанова Махфират