Ҷаҳони имрӯза бидуни коррупсия!

Тағйироту ислоҳоти иҷтимоию иқтисодӣ ва сиёсӣ дар Тоҷикистони муосир на танҳо ба тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеаи тоҷик таъсир расонидааст, балки худи механизми ҳокимият, низоми ҳуқуқиро низ тағйир дод, ки ба ҷаҳонбинии аҳолӣ таъсир расонд. Дар баробари ин, ин дигаргуниҳо мушкилотеро, ки аллакаӣ дар ҷомеа ба камол расидаанд, шадидтар кардааст, ки яке аз онҳо коррупсия аст.

Коррупсия ва ҳама чизҳои марбут ба он на танҳо дар Тоҷикистони соҳибистиқлол, балки тамоми ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст. Сабаб он аст, ки коррупсия на танҳо як падидаи миллӣ, балки як падидаи байналмиллалӣ буда, шаклҳои зуҳури он бештар ба тафаккури миллат вобаста аст, ки дар қонунгузории амалкунанда инъикос ёфтааст.

Ислоҳоти куллии иҷтимоию иқтисодӣ ва сиёсие, ки пас аз пошхўрии ИЧШС ва ҷанги минбаъдаи шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон оғоз ёфт, боиси пайдо шудани омилҳои дигаре, ки коррупсияро муайян мекунанд, дар тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеа гардид.

Имрӯз беш аз пеш равшантар мегардад, ки мазмуни коррупсия танҳо бо ришваситонӣ ба хизматчиёни давлатӣ маҳдуд намешавад, балки шаклҳои гуногуни истисмори мақоми хидматӣ ҳам аз ҷониби онҳо ва ҳам аз ҷониби кормандони ташкилотҳои тиҷоратӣ ва дигар ташкилотҳоро дар бар мегирад, ки хилофи манфиатҳои хизматрасонӣ дар соҳаи хизматрасонӣ амал мекунанд.

Ин ҳолат боиси нигаронии асосноки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад, ки дар шароити ноустувории мавҷудаи иҷтимоию иқтисодӣ, бо афзоиши доимии нархҳо ва бекории мавҷуда амалӣ намудани ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии худро дар раванди ҳаёти ҳаррӯза хеле душвор меҳисобанд.

Вазъияти дар боло зикршуда нишон медиҳад, ки коррупсия барои ҳар як давлат падидаи хеле хатарнок аст, зеро:

- бо содир намудани чиноятхои хизматӣ барои давлатдории миллӣ хавфнок, ки чавобгарии онхо дар конуни чиноятӣ пешбинӣ шудааст (порахурӣ, суиистифода аз вазифа, дуздии пардапуш ва гаӣра);

- дар давлате, ки дар байни табақаҳои гуногуни аҳолӣ нобаробарӣ вуҷуд дорад, содир намудани ҷиноятҳои коррупсионӣ аз ҷониби мансабдорон ва мансабдорони давлатӣ худи ғояи демократияро бадном карда, нуфузи ҳокимияти давлатиро паст мезанад, ки набудани он метавонад ба таркиши иҷтимоӣ, ки дар баъзе кишварҳои ИДМ (Гурҷистон, Қирғизистон, Украина) рух додааст;

- агар зидди коррупсия чора андешида нашавад, он ба «танзимкунандаи» муносибатҳои ҷамъиятӣ табдил ёфта, ба сохти конститутсионии давлат таҳдид мекунад;

- коррупсия бо таъсири манфӣ ба нуфузи давлат дар арсаи ҷаҳон фазои сармоягузориро бадтар мекунад, ки ба ин махсусан давлатҳои аз ҷиҳати иқтисодӣ рушдёфтаи мустақил зарур аст;

Имрӯз ҷаҳон бо як қатор мушкилоти ҷиддӣ рӯ ба рӯ шудааст, ки ба некӯаҳволӣ ва ҳаёти одамони тамоми сайёра таҳдид мекунанд.

Коррупсия ба тамоми ҷабҳаҳои ҳаёти ҷомеа таъсири манфӣ расонида, бо низоъҳо ва ноустуворӣ сахт печида, ба рушди иҷтимоию иқтисодӣ таҳдид намуда, ниҳодҳои демократӣ ва волоияти қонунро халалдор месозад.

Коррупсия на танҳо муноқишаҳоро ҳамроҳӣ мекунад, балки аксар вақт яке аз сабабҳои аслии онҳост. Он бо роҳи поймол кардани волоияти қонун, афзоиши камбизоатӣ, мусоидат ба истифодаи ғайриқонунии захираҳо ва маблағгузории муноқишаҳои мусаллаҳона ба муноқишаҳо мусоидат мекунад ва ба равандҳои сулҳ монеъ мешавад.

Коррупсия як падидаи мураккаби иҷтимоӣ, сиёсӣ ва иқтисодӣ буда, ба тамоми кишварҳо то дараҷаҳои гуногун таъсир мерасонад. Коррупсия институтҳои демократиро хароб мекунад, рушди иқтисодиро суст мекунад ва пояҳои ҳукуматро ваӣрон мекунад. Коррупсия тавассути таҳрифи равандҳои интихоботӣ, таҳрифи волоияти қонун ва эҷоди монеаҳои бюрократӣ, ки ҳадафи ягонаашон тамаъҷӯии ришва аст, ба асли институтҳои демократӣ ҳамла мекунад. Рушди иқтисод ба далели набуди сармоягузории мустақими хориҷӣ рукуд шуд ва тиҷорати хурд дар кишвар аксар вақт наметавонанд аз ҳадди “хароҷоти ибтидоӣ”-и бар асари коррупсия берун оянд.

Пешгирии коррупсия, мусоидат ба шаффофият ва таҳкими институтҳо барои ноил шудан ба ҳадафҳои рушди устувор муҳиманд.

Мо робитаи муҳими мубориза бо коррупсия дар тамоми ҷаҳон ва таъмини амниятро таъкид мекунем. Мубориза бо ин ҷиноят ҳуқуқ вазифа ва масъулияти ҳар як шаҳрванди ба ору номус аст ва танҳо бо иштироки ҳар як шахс ва ҳар ниҳод мо метавонем бо коррупсия мубориза барем. Давлатҳо, мансабдорони давлатӣ, хизматчиёни давлатӣ, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, васоити ахбори омма, бахши хусусӣ, ҷомеаи шаҳрвандӣ, муассисаҳои таълимӣ, ҷомеа ва ҷавонон бояд ҳама дар мубориза бо коррупсия муттаҳид шаванд.

Алиматова У.