Пешвои миллат ва иҷлосияи тақдирсоз

«Имрўз бо гузашти бист солбо возеҳиятитамом дарк менамоем, киИҷлосияи ХУ1 – уми Шўрои Олӣдар сарнавиштимиллатимо чӣ нақшимуҳиме бозид ва ба дўшимо,яъне онҳое, кибо амритақдирдар айниҷангихонумонсўззимомидавлатдорироба даст гирифтабуданд, чӣ масъулиятибузурге афтода буд. Ба назариаввал иҷроинақшаҳое, кидар он иҷлосияитаърихӣ ба хотири оштиимиллӣва таъмини сулҳидеринтизор кашида шуданд, ғайриимкон менамуд. Зеро, ханўз оташи ҷанг алангамезад ва кишвар харобазор гашта, садҳо ҳазор шаҳрвандонимо дур азВатан ва сарсону саргардон умр ба сар мебурданд. Вазъият боз аз он сабаб печидаву мураккаб буд, кисохторҳоиасосии ҳокимиятидавлатӣ пурра фалаҷгардида буданд. Бо вуҷуди ҳамаиин шўълаи умед дар дилам лаҳзае хомўш намешуд”. Эмомалӣ Раҳмон

Таваллуд ва ташаккули Пешвои миллат аз Иҷлосияи ХУ1 тақдирсоз сарчашма мегирад. Иҷлосияи ХУ1 ШўроиОлии ҶумҳурииТоҷикистон дар таърихи халқи тоҷик ҳақиқатан ҳам бароихалқи тоҷик ва тамоми тоҷикистониён тақдирсоз буда, аҳамияти таърихи-умумҷаҳони дорад, чунки дар ин иҷлосияитаърихиҷанги хонумонсўзи шаҳрвандибоз дошта, ҳукумати қонуни барқарор карда шуд, ба пойдевори сулҳу салоҳ асос гузашта, барқарор кардан ва инкишофи хоҷагиихалқ сар шуд. Истиқлолияти сиёсии давлатитоҷик 9 сентябри соли 1991расман эълон шуда бошад ҳам, амали гардидани он аз иҷлосияи тақдирсози миллат- иҷлосияи ХУ1 ШўроиОлииТоҷикистон сарчашма мегирад.

Дар иҷлосиятасдиқгардидани рўзномаи он, баъд аз он интихоби роҳбари давлат, баъд яке масъалаҳои муҳим хисобида мешуд. Чунки рафти кори иҷлосия, муҳокима, қабули қарор ва хулосаҳои судбахш аз бисёр ҷиҳат басарвари нави давлат вобастагии калон дошт. Ман ҳамчун тарҷумони иҷлосияи таърихӣ дармуҳокимаи ҳамаи масъалаҳои асоси бо қадри имкон ширкат варзида будам. Дар асоси маслиҳати комиссияи муросои миллӣ (38 нафар) тамоми аъзоёни ПрезидиумиШўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳукумат, сарварони вазорату кумитаҳова дигарон ба истеъфо рафтанашон лозим буд, ҳамин хел ҳам шуд. Аммо бо супориши баъзеқувваҳоРаисиШўрои Олӣ Акбаршо Искандаровба истеъфо нарафт ва тибқи қонун бо роҳи овоздиҳии расми он кас аз вазифа озод карда шуд. Баъд аз он дар асосипешниҳоди вакилони мардуми - минтақавӣ(вилоятҳои ЛенинободуКулоб, Қўрғонтеппа, Ғарм ва вилояти худмухтори БадахшониКўҳӣ(ВМБК) номзадҳо ба вазифаи Раиси Шўрои Олии ҶумҳурииТоҷикистон, дар он вақти мураккабу бесару сомонӣ дар асоси Конститутсияи амалкунандаиҷумҳурӣсарвари давлат ҳисобида мешуданд, номзадҳо пешниҳод карда шуд, Дар аввали иҷлосияномзадҳо пешниҳод карда шуда,бо сабабҳои объективию субъективӣ номзадиашонро боз доштаанд. Сипас, аз тарафи вакили мардуми аз минтақаи КўлобА.Мирзоев номзадиивакили мардуми Эмомалӣ Раҳмонро пешниҳод намудаанд, ки ин таклифро аз номи вакилони мардумивилояти Ленинобод (ҳозиравилояти Суғд)вакил Ҷ.Набиев тарафдорӣ кард. Дар натиҷаи овоздиҳии пинҳонӣ аз 197 нафар вакилони мардуми 186 нафар ба тарафдории Эмомалӣ Раҳмонов11 нафар зидди номзадии ў овоз доданд. Дар натиҷа19 ноябр Эмомалӣ Раҳмон – собиқ Раиси комиҷроияи вилояти Қўлоб, вакили мардуми,Раиси ШўроиОлииҶумҳурии Тоҷикистон интихоб гардид, ки дар як вақт иҷрокунандаи вазифаи Президенти ҷумҳурӣ низ ба шумор мерафт.Гирифтани статус-унвони Пешвои миллат – асосгузори сулҳ ва Ваҳдати миллӣ Президенти Ҷумҳурии ТоҷикистонҶаноби ОлӣЭмомалӣ Раҳмон аз Иҷлосияи тақдирсози миллат ХУ1 сарчашма мегирад.

Дар ҳақиқат, шароите, кифарзанди номварва номбардори халқ Эмомалӣ Раҳмонбори аввал роҳбари давлат интихоб шуд, Ватани нав ба истиқлолрасидаиТоҷикистонрўзҳои даҳшатборро аз сар мегузаронд. Ҷангу низоъҳоихунини миёни тоҷикон боиси ҳисороти зиёдимоливуҷонӣ гардида, ба якпорчагии мамлакатва ҳастии миллати тоҷик таҳдид мекард. Эмомалӣ Раҳмон бо тадбирҳои хирадмандона ваматонат, халқи тоҷикро азмардуми парешонросарҷамънамуд ва садҳо ҳазор ғурбатзадагонроба Ватан баргардонд. Бо иродаи Сарвари давлат дар як муддати кўтоҳ харобаҳоба ободӣтабдил ёфта, иншоотҳои азим ба вуҷуд омаданд, барои ба ҳам пайвастанитамомигўшаву канори мамлакат шоҳроҳи ваҳдат ва бароимустақиман баромадан ба уқёнус ва робита ёфтан ба кишварҳои дуру наздикихориҷӣроҳҳои бузургимошингард сохташуданд.

Таърих гувоҳ аст, муҳимтаринкомёбиву дастовардҳоикишварнатиҷаимеҳнатифидокорона ва иқдомҳоиқаҳрамононаи Эмомалӣ Раҳмонмебошад.Подоши ин ҳама корнамоиҳомаҳбубият ва маъруфиятест, ки Эмомалӣ Раҳмон дар миёни халқимамлакат ва ҳазорон ҳазор ҳамватанони бурунмарзипайдо кардааст.Мукофотиин ҳама заҳматҳо ҳамчунин ҳусни таваҷҷўҳва эҳтироми бузурги ҷомеаиҷаҳон мебошад, ки ҳар гоҳ нисбатба Сарваридонову тавонои Тоҷикистон, сиёсатмадори варзида ваифодагари марому ормонҳои умумибашарӣ иброз мегардад. Бузургтарин дастоварди Эмомалӣ Раҳмон, бешубҳа, барқарор кардани сулҳикомил ва ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон аст. Таҷрибаи талхи ҷангҳоидохилӣ дар ҷаҳоншаҳодатмедиҳад, ки ягон давлат рақиби сиёсӣ ва ҳарифониқудратталабашросангарҳои ҷанг берун оварда, бо силоҳиҷангиюлавозимоти ҳарбӣва сарбозони ҷангозмудаашдар саридастгоҳи давлатию сохторҳои идоракунӣ ва мақомотинизомӣ нашинондааст.Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон тавассутитаъмини сулҳ ва ваҳдати миллӣ, ҳамчунин бароигузаштан ба марҳилаи барқарорсозии иқтисодиёт ва оғози корҳои созандагию бунёдкорӣ заминаи боэътимод гузошт. Эълон намудани соли 2017-Соли ҷавонон, соли 2018 – соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ ва солҳои 2019-2021 соли Рушди деҳот,сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ ва қабули ´онунҳои «Дар барои танзими анъана ва ҷашну маросими миллӣ» ва«Дарбораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» ба дарки аҳамияти самтҳои мазкур дар ҳаёти мардумтакони ҷиддӣ бахшид.

Имрўз истиқлолиятидавлатииҶумҳурии Тоҷикистонробеш аз 193 кишвари ҷаҳон ба расмиятшинохтааст ва бо 160 давлатҳои ҷаҳон шартномаҳои гуногун имзо шудааст. Ҷумҳурии Тоҷикистон бо эътироф карданиОинномаиСозмони Миллали Муттаҳид, Санади хотимавии Хелсинки, БаёнияиПариж ва дигар созишномаҳои байналхалқӣ сиёсати дохилӣва хориҷиихудро амалӣ сохта, ҳифзи ҳуқуқи инсонро сарфи назараз мансубияти миллӣ, маҳаллӣ ва мазҳабиву нажодӣ муроот менамояд. Ҳамзамон дар баланд бардоштанинуфузуэътиборибайналмилалии Тоҷикистон ва ҳаллу фаслимасъалаҳои глобалии олам талошҳои Эмомалӣ Раҳмон ниҳоят бузург ва саривақтианд.Ў борҳоаз минбарибаланди Созмони Миллали Муттаҳидбаромад карда, дар баробаримуаммоҳоиТоҷикистон таваҷҷўҳиҷомеаи ҷаҳониро ба қазияиАфғонистон, масъалаҳоимубориза бо терроризму экстремизм, қочоқимаводи муҳаддир, рушди нобаробари давлатҳои ҷаҳон, масъалаитаъминоти оби тоза ва ғайраҳоҷалбмекунад. Аз ҷумла, ҷомеаи ҷаҳонӣоқибатба ҳаллиқазияи Афғонистон, киҳамзамон ба пойгоҳитерроризму экстремизм табдилёфтааст, рў овард.

Пешвои миллатЭмомалӣ Раҳмон ба масъалаҳоимуҳимтарини ояндаиинсониятниз муносибатидурбинонаваҷиддӣдорад. Бо пешниҳоди Эмомалӣ РаҳмонСозмони Миллали Муттаҳидсоли 2003 – юмроСолибайналмиллалии оби тоза, солҳои2005 – 2015 – умро Даҳсолаи «Об -барои ҳаёт» эълонкард, «Соли 2013- соли дипломатияи обӣ», солҳои 2018 – 2028об барои рушди устувор ва қабули ´онунҳои «Дар барои танзими анъана ва ҷашну маросими миллӣ» ва «Дар барои масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» ба дарки аҳамияти самтҳои мазкур дар ҳаёти мардумтакони ҷиддӣбахшиданд ва ғайраҳо. Айни ҳол аксари чорабиниҳои ҷаҳонию минтақавиивобаста ба об дарчаҳорчўбаиҳамин даҳсола гузаронда мешаванд, кибоисиифтихору сарфарозии ҳар якшаҳрванди Тоҷикистон аз иниқдомиСарваридавлат аст.

Дар тўлибисту хаштсолиистиқлолияти кишваримо таҳтисарвариЭмомалӣРаҳмон дар роҳибунёди ҷомеаимустақилидемократӣқадамҳои устувор гузошт. Дар ин муддат Тоҷикистон соҳибиПарчам, Нишон ва Суруди Миллиинав гардид. Пояҳо ва рукнҳоиасосиидавлатдории худ – артиши миллӣ,қувваҳоисарҳадиро ба вуҷудовард ва устувор гардонд. Тоҷикистон ба узвиятисозмонҳоибонуфузи байналхалқӣпазируфта шуд ва бо аксаримамлакатҳои пешрафтаидунёробитаҳои сиёсӣ,иқтисодӣ ва фарҳангӣбарқарор намуд. Асосҳоисохториконститутсионӣ ва идоракунии давлат танзимгардида, пули миллӣ ба муомилот баромад, шиносномаимиллӣ эътироф гардид.

Ҳамин тавр, хизматитаърихииЭмомалӣ Раҳмон аз он иборат аст, ки маҳзў ихтиёри давлатдориро бадастоварда, пешироҳихатаринобудии онро гирифт,оташи ҷангидохилиро хомўшнамуд, сохторифалаҷгардидаиҳокимият, хусусан мақомоти ҳифзиҳуқуқро барқарор сохт, артиши миллӣ ва нерўҳоипосбони сарҳадро таъсис дод,барои таҳкимиҳокимият ва давлат шароит муҳайёнамуд, заминаи сулҳимиллироматраҳ кард,гурезаҳо ва муҳоҷиронииҷбориро ба Ватанбаргардонид, заминаиустувориэъмориҷомеаинавиниТоҷикистонрогузошт, ислоҳотиконститутсиониродар мамлакат амалӣгардонид, Конститутсияи нави Тоҷикистонро эҷодкард, 27июни соли 1997барои ба имзорасидани Созишномаиумумии истиқрорисулҳ ва ризоияти ҷомеа заминаҳоиҳуқуқивусиёсиро шароитфароҳам сохт, сулҳи тоҷиконроба дастовард, кибарои ҷаҳониёнтаҷрибаибеназираст,заминаҳои эҳёимиллирофароҳамсохт, ба корҳои азимисозандагӣ ифтитоҳбахшид, аҳволииҷтимоӣ ва иқтисодии мардумро ба куллӣ беҳтар карда, хатаригуруснагиро аз байн бурд, эътибори сиёсиидавлатро дар арсаи байналмилалӣ афзуд. ЭмомалӣРаҳмонба ивазисаҳми хеле арзишманди худ дар таъмини сулҳиТоҷикистон,таҳкимиамнияти минтақа ва дигар хидматҳои шарофатмандонааш дар вусъати муносибатҳоидўстона ва ҳамкории байни мардумон бо унвону нишонҳоиолии давлатҳова созмонҳоигуногуни ҷаҳон сарфароз гардидааст.

Дар марҳилаи навибунёдидавлатиҷавониТоҷикистонтақдири баланди миллатикуҳандиёри тоҷикдар симоишахсиятибеназири таърихӣ ПрезидентиҶумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон олитарин сифатҳои адолати инсонӣ, бузургдилию шуҷоат, раҳмушафқат ва қобилияти нотакрориваҳдатофариро ато кард ва маҳзҳаминҳамоҳангӣ ҷомеароба сатҳибаландихештаншиносӣ расонид.

Дар ҳақиқат, маҳз бо заҳматуталошҳоипайгиронаиЭмомалӣ РаҳмонТоҷикистон дар интиҳоиасри ХХаз фоҷиаимиллӣ раҳоӣ ёфта, истиқлолияти давлатии худротаҳким бахшид ва миллати тоҷикбаъд аз ҳазор сол дар роҳи эҳёи давлатдории миллӣба дастовардҳоибузургитаърихӣноил гардид ва имрўзба сўиояндаинек устуворонақадам мегузорад. Дар арафаиҷашни 27 - солагии Иҷлосияи ХУ1 Шўрои ОлииҶумҳурии Тоҷикистонбарои таҳкими асосҳоидавлатдории навини тоҷикон, ки воқеан орзуи беш аз ҳазорсолаи ниёгони сарфарози мо баъди пош хўрдани давлати бузурги Сомониён буд,бо роҳбарии бевоситаи сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон дар давоми 27 соли охир корҳои зиёде анҷомдода шуд, Натиҷаи ҷаҳду талошҳои шабонарўзӣва ҳамин дастовардҳо аст, ки Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон таъйи солҳоиИстиқлолияти Тоҷикистонбо унвону мукофотҳоисершумори байналмиллалӣ сарфароз гардидааст.Хизматҳои Эмомалӣ Раҳмон ҳамдар дохиликишвар ва ҳам берун аз он эътирофгардидаанд. Мо дар радифи 27-солагии Иҷлосияи таърихии ХУ1 Шўрои Олии ҶумҳурииТоҷикистон(2019) ҷашну идҳои фархунда, ба мислитаҷлилиНаврўзи байналмиллалӣ, 22 - солагииба имзо расидани Созишномаиумумииистиқрори сулҳ варизоияти миллӣ ва дигаридҳои миллиро бороҳбарисиёсатмадорӣ варзидаи байналмиллалӣ,сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон тантановор ҷашн мегирим.

Хулоса аз он иборат аст, кидар Иҷлосияитақдирсози ХУ1 Шўрои Олии ҶумҳурииТоҷикистон ба вазифаироҳбари давлати Тоҷикистон сарвари нав Эмомалӣ Раҳмон интихоб карда шуда, ва айни ҳол Президенти, раиси Ҳукумат, сарфармондеҳи қувваҳои мусаллаҳи ҶумҳурииТоҷикистон мебошанд. Ҳамчунсарваридавлат вазифаҳои зеринро иҷро намудаанд: истиқлолияти сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъмин кард, ба низои дохилӣ(ҷанги шаҳрвандӣ) хотима бахшид, тартибу низом, сулҳу осоиш ва ризоияти ҷомеаи Тоҷикистонро таъмин кард, бозгашти гурезаҳова муҳоҷирони иҷбориро таъмин намуд, ташаббускори ислоҳотҳои сиёсӣ, қабули Конститутсия, Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ гардид, кишварро аз бўҳрон иқтисодӣ-иҷтимоӣ ва маънавӣ берун кард, обрўву нуфузи Тоҷикистонро дар арсаи байналхалқӣ баланд бардошт, нахустин сарвари давлати тоҷикон аст, ки аз минбари СММ нутқ эърод кард, асосгузори стратегияи сиёсати ҳарбиимамлакат вакафили амалишавии он гардид, амнияти давлатро таъмин ва мустаҳкам кард, қувваҳои сиёсиимамлакатро ба муқобили терроризми дохилӣ ва байналхалқӣ равона сохт, ғояи худшиносии миллиро баланд бардошт, ба эҳёи суннатҳои таърихию фарҳангии ниёгон эъибори ҷиддӣ дод, таҷлили бошукўҳи чашнҳои 1100-солагии давлати Сомониён, 700-солагии Мирсаид Алии Ҳамадонӣ, 675-солагии Камоли Хуҷандӣ, 2700-солагии Кўлоб, 2500-солагии шаҳри Истаравшан, 90, 100, 110-солагии академик Б.Ғафуров, 60-солагии вилояти Суғд, 3000-солагии Ҳисор, 100-солагии С.Ўрунхоҷаев ва ғайраҳо, тайёри ба ҷашнҳои 5500- солагиСаразм, 30-солагии Истиқлолияти сиёсии давлати Тоҷикистон ва ғайраро амалӣ намуд. Муаллифи асарҳоисершумор, аз он ҷумла «Тоҷикон дар оинаи таърих», «Аз Ориён то Сомониён», «Ҷумҳурии Тоҷикистон дар арафаи асри ХХ1» ва ғайра мебошанд.

Ботаклиф ва супоришҳои Пешвои муаззами миллат халқи тоҷик барои амалӣ гардиданиҳадафҳои стратегии худ- таъмини истиқлолияти энергетикӣ ва истифодаи самарабахши нерӯи барқ, аз бунбасти коммуникатсионӣ баровардан ва ба кишвари транзитӣ табдил додани Тоҷикистон, ҳифзи амнияти озуқаворӣ васаноатикунонии босуръати кишвар бо як фаъолияти ташкилотчигию ташаббускоронадар арафаи ҷашни 30-солагииИстиқлолияти давлати шуҷоатона хизмат карда истодааст.

Эркаев Сафар, дотсентиДДХ ба номи академик Б.¬афуров, иштирокчии Иҷлосияи ХУ1